این جلسه كه با پایان مرخصی عمادالدین باقی و بازگشت این فعال حقوق‌بشر به زندان همزمان شده بود، باعث شد تا كمیته پیگیری بازداشت‌های خودسرانه منزل عمادالدین باقی را برای برگزاری این نشست انتخاب كنند.
به این ترتیب شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی، كارگری و دانشجویی و همچنین خانواده‌های زندانیان از وضعیت موجود و اقداماتی كه تاكنون در خصوص زندانیان انجام شده سخن گفتند.
اما این جلسه با جلسات گذشته تفاوتی داشت. اهدای لوح سپاس مادران كمیته پیگیری بازداشت‌های خودسرانه به خانم پروین تاجیك مادر احسان منصوری یكی از سه دانشجوی دانشگاه امیركبیر كه در زندان به سر می‌برند، وجه ممیزه این جلسه بود. این اقدام براساس تصمیم این كمیته و در چارچوب فعالیت‌هایش مبنی بر تجلیل از مادران زندانیان سیاسی به عمل می‌آید. به همین جهت لوحی را تدارك دیده است.بنابراین كمیته در آخرین جلسه خود تصمیم گرفت تا این لوح را در این دوره به مادر احسان منصوری یكی از سه دانشجوی دانشگاه امیركبیر كه در طول یك‌سال گذشته و در دوران بازداشت موقت فرزندش پیگیر وضعیت او و دیگر همكلاسی‌های زندانی فرزندش بوده است، تقدیم كند.
خانواده‌های این سه دانشجو به‌رغم فشار و تهدید‌های دستگاه‌های امنیتی در طول سال گذشته به هیچ وجه از نظرات خود مبنی بر بی‌گناهی فرزندان‌شان كوتاه نیامدند. بدین ترتیب كمیته پیگیری بازداشت‌های خودسرانه به یكی از وظایف خود مبنی بر حمایت از افرادی كه برخلاف موازین حقوق بشر در معرض بازداشت و زندان هستند، عمل كرد. مجید توكلی، احمد قصابان و احسان منصوری سه دانشجویی بودند كه در ابتدای سال گذشته بازداشت شدند و از آن تاریخ تاكنون در زندان به سر می‌برند.
علیرضا جمشیدی سخنگوی قوه قضائیه صبح همین روز از محكومیت این سه دانشجو توسط دادگاه تجدیدنظر استان خبر داد. مسئله‌ای كه باعث شد تا مادر احسان منصوری شرح مختصری از ماجرا و چگونگی صدور حكم دادگاه تجدید نظر پس از تبرئه دادگاه عمومی و اعتراض معاونت امنیت دادستان تهران را به اطلاع حاضران برساند. لزوم ترویج ارزش‌هایی كه زندانیان سیاسی و عقیدتی مدافع آن بوده‌اند باعث شد تا سعید مدنی از محمد ملكی اولین رئیس دانشگاه تهران پس از پیروزی انقلاب ۵۷ بخواهد تا دیدگاه‌های خود را بیان كند.
محمد ملكی در این نشست كه قبل از بازگشت باقی به زندان اوین انجام می‌شد به دختران باقی كه نگران پدر هستند اشاره كرد. بنابراین قطعه شعری را كه در سال ۱۳۶۰ برای دخترش در دوران زندانی بودنش در زندان اوین سروده بود به دختران این فعال حقوق بشر تقدیم كرد. «گناه عمادالدین باقی و امثال او كه به خاطر عقیده و دیدگاه‌های خود در زندان به سر می‌برند چیست؟» سوالی بود كه محمد ملكی مطرح كرد. بنابراین هاشم آقاجری استاد تاریخ دانشگاه از همین نكته سخن خود را آغاز كرد.
زندانیان سیاسی بهترین سند برای نقض ادعای حاكمیت
هاشم آقاجری در این نشست گفت: بزرگترین جرم آقای باقی و امثال او دفاع از اصولی است كه بعضا خود حاكمان ایران نیز در عرصه خارجی مدعی آن هستند.
او گفت: در جامعه‌‌ای كه حاكمانش حقوق و ارزش‌های انسانی را بر‌نمی‌تابند، پایبندی به این حقوق بزرگترین جرم است. براین اساس آقاجری نتیجه گرفت كه وجود امثال باقی بهترین سند برای نقش برآب كردن ادعای حاكمان ایران است.
او گفت: وجود حتی یك زندانی سیاسی و عقیدتی كه در زندان تنها جرم‌شان گفتن و نوشتن است برای محكومیت حاكمیت ایران كافی است.
آقاجری همچنین وجود زندانیان سیاسی و عقیدتی را ناقض قانون اساسی ایران كه حاكمیت مشروعیت خود را از آن می‌گیرد، عنوان كرد.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سكوت ظاهری اجتماعی و توده‌ای و هزینه‌هایی كه شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی در این دوران و با یك فاصله زمانی با مردم می‌پردازند، گفت كه حاكمان ایران نباید دارای سوء‌تفاهم شوند كه امثال آقای باقی محدود به خودشان می‌شوند. اگرچه در شرایط سركوب این واكنش‌ها فروخفته می‌شود اما روزی این فروخفتگی‌ها سر بلند خواهد كرد و حق‌خواهی زندانیان سیاسی از یك كنش محدود بسط پیدا خواهد كرد.
تاكید آقاجری بر این نكته كه زندانیان سیاسی و عقیدتی تاوان آزادی‌خواهی و حق‌طلبی یك ملت را می‌دهند، زمینه‌ساز این مسئله شد تا از زندانیان كرد و خانواده‌های آنان تجلیل شود. هم‌وطنانی كه سال گذشته در سوگ مرگ مشكوك نصر‌الله لطف‌اللهی دانشجوی كرد در زندان سنندج به سر برده‌اند. به این ترتیب عمار گلی برادر یاسر گلی از فعالان كرد كه اینك در زندان به سر می‌برد پیامی را از سوی جمعی از زندانیان سیاسی سنندج قرائت كرد.
پیام جمعی از زندانیان سیاسی سنندج
پیام جمعی از زندانیان سیاسی سنندج كوتاه بود: «استقرار دموكراسی ارزش هرگونه هزینه‌ای را دارد. ما زندانیان سیاسی سنندج برای پرداخت هرگونه هزینه‌ای آماده‌ایم.» به این ترتیب حبیب‌الله پیمان سخنان خود را با ابزار تاسف از شرایطی آغاز كرد كه تحمل شنیدن ساده‌ترین انتقادات فكری، سیاسی و اجتماعی وجود ندارد.
بر تار عنكبوت تكیه كرده‌اند
حبیب‌الله پیمان در سخنان خود به تلاش آنهایی كه سعی می‌كنند با ایجاد هراس كوشش‌های صاحب‌نظران حوزه ندیشه را بی‌ثمره جلوه دهند اشاره كرد و گفت كه آنان می‌خواهند با تحمیل هزینه‌های سنگین كه هیچ تناسبی با اقدامات فعالان آزادی‌خواه ندارد و همچنین با محدود كردن رسانه‌ها برای انتقال پیام آنان اعلام كنند كه در جامعه این فعالان تنها هستند.
پیمان در ادامه این دیدگاه را براساس رویدادهای تاریخی سطحی دانست. او با تاكید بر اینكه آنچه ماندنی است، حقیقت است، این سوال را مطرح كرد: آیا با گذشت زمان، اندیشه آزادی‌خواهی در قلب نسل‌های آینده تداوم پیدا كرده است یا آثار قدرت‌های مسلط؟
پیمان گفت اگر قدرت‌های مسلط كه دستاورد آنها تخریب و آثار سوء از آسیب‌های اجتماعی است، نگاه تاریخی داشتند می‌فهمیدند كه بر تار عنكبوتی كه سست و ناپایدار است. تكیه دارند. براین اساس او خطاب به خانواده زندانیان سیاسی و عقیدتی گفت كه این نكته در ذهن شما ایجاد نشود كه با این همه هزینه، چشم‌اندازی از آزادی نیست چرا كه اگر نگاه تاریخی داشته باشیم می‌بینیم كه چنین نیست، یك روزی در این مملكت استبداد مطلق بود اما امروز اینگونه نیست. امروز مردم آزادی و ضرورت آن را در وجودشان حس می‌كنند، اختلاف طبقاتی را تجربه می‌كنند.
بر این اساس او نتیجه گرفت كه جامعه با صبوری و كار خلاق ساخته می‌شود و این همه آسیب نمی‌تواند پایدار بماند.
نكته‌ای كه پیمان به عنوان نتیجه مطرح كرد با تجلیل از محمود صالحی فعال حوزه كارگری از سوی جمع همراه شد. به این ترتیب از جلال جلالی‌زاده به عنوان نماینده جامعه كرد دعوت شد تا او نیز سخن بگوید.
او سخنان خود را كه با حضور خانواده محمدصادق كبودوند روزنامه‌نگار كرد همراه شده بود با این گفته علامه مفتی‌زاده كه «انسان آزاد چه در زندان باشد و چه در بیرون از زندان آزاد است» آغاز كرد.
تجلیل جلال جلالی‌زاده از عمادالدین باقی
جلال جلالی‌زاده با اشاره به عملكرد عمادالدین باقی در تاسیس انجمن حمایت از حقوق زندانیان گفت كه تجلیل از باقی تجلیل از انسانیت است.
او با بیان اینكه شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی را باید از عملكردشان شناخت گفت كه حیف است در كارنامه جمهوری اسلامی زندانی بودن امثال آقای باقی به خاطر دفاع از آزادی و مساوات ثبت شود.
موضوعی كه آذر منصوری مسوول كمیته حقوق بشر جبهه مشاركت نیز بر آن تاكید كرد این بود كه: «بازداشت فعالان سیاسی و فرهنگی جفا به جامعه است.»
پروژه جدید مخالفان آزادی و آگاهی
آذر منصوری در ابتدای سخنان خود پس از آنكه از بازگرداندن عمادالدین باقی به زندان اوین ابراز تاسف كرد به حكم صادره برای سه دانشجوی دانشگاه امیركبیر توسط دادگاه تجدیدنظر استان تهران اشاره كرد. او همچنین زندانی كردن حجت‌الاسلام هادی قابل را غیرمنصفانه ارزیابی كرد.
بر این اساس او وقوع اتفاقات ناخوشایندی را برای فعالان سیاسی در آینده پیش‌بینی كرد. منصوری گفت: مخالفان آزادی و آگاهی پروژه جدی‌ای را در دستور كار خود قرار داده‌اند و آن بالا بردن هزینه هر نوع فعالیت سیاسی در كشور است تا تنها عده‌ای معدود وارد فعالیت سیاسی شوند.
او با بیان اینكه در شرایط بسیار سختی به سر می‌بریم گفت كه شاید امثال باقی و قابل كه خود را متعلق به این نظام می‌دانند هرچقدر هم كه زندانی شوند مخالف نظام نشوند اما بیم آن می‌رود گروه دیگری كه جوان هستند و انتقاد هم دارند به سمت دیگری سوق پیدا كنند.
به این ترتیب او خواستار تلاش در جهت آگاهی‌‌بخشی به جامعه شد تا در آن صورت بتوان هزینه كار سیاسی را تغییر و كاهش داد؛ خواسته‌ای كه علی حاج قاسمعلی نیز بر آن تاكید كرد. او در سخنان كوتاه خود بر این نكته تاكید كرد كه حقوق بشر جزء منافع ملی تعریف می‌شود؛ تاكیدی كه با سخنان عبدالله مومنی ادامه پیدا كرد.
حاكمیت نگاه امنیتی در تصمیم‌گیری‌ها
عبدالله مومنی در سخنان خود با اشاره به بازداشت هادی قابل و خدیجه مقدم در ابتدای سال جدید، آن را آغازی خوب برای حاكمیت در برخورد با فعالان مدنی ندانست.
مومنی این نوع رویكرد را به دلیل حاكم شدن نگاه امنیتی در تصمیم‌گیری‌های مدیران دانست كه هرگونه اعتراض و انتقاد و پژوهش را به مثابه توطئه می‌انگارند.
او در ادامه تداوم این برخورد را موجب ایجاد فاصله میان حاكمیت و ملت و افزایش این فاصله ارزیابی كرد كه نتیجه آن می‌تواند به بی‌اعتباری حاكمیت نزد مردم بینجامد. مومنی در بخش دیگری از سخنان خود به عملكرد عمادالدین باقی در حمایت از حقوق زندانیان سیاسی و غیرسیاسی و تاسیس انجمن حمایت از حقوق زندانیان اشاره كرد و گفت كه مجموعه فعالیت‌های باقی و دستاوردهایی كه این اقدامات برای جامعه داشته كمتر از حضور در سیاست نبوده است. بنابراین مومنی ایجاد محدودیت برای باقی را به دلیل مشی او در راستای حقوق بشر عنوان كرد.
به این ترتیب مومنی همكاری مشترك نیروهای مختلف عقیدتی در خصوص حقوق بشر را یك گام به جلو دانست، چرا كه این اتفاق نشان می‌دهد مسئله حقوق بشر فراتر از اختلاف عقیده است. از همین رو از مادر منصور اسالو رئیس هیات‌مدیره سندیكای شركت واحد دعوت شد تا او نیز چند كلامی از فرزند زندانی خود بگوید.
مادر اسالو: فرزندم حق خود را خواسته است
مادر منصور اسالو سخنان خود را با بیان سختی‌هایی كه در سال گذشته بر كارگران واحد شده است، آغاز كرد. او از ۲۵ كارگر شركت واحد سخن گفت كه بیكار شده‌اند.
مادر اسالو كه فرزندش به پنج سال زندان محكوم شده است گفت كه فرزندش به خاطر دفاع از كارگرانی در زندان به سر می‌برد كه حقوق ماهیانه‌شان ۱۳۰ هزار تومان در ماه بود و خود او هم ۱۸۰ هزار تومان دریافت می‌كرد. او گفت كه فرزندش حق‌طلبی كرده و حق خود را خواسته است، بنابراین نتیجه گرفت كه فرزندش بی‌گناه است.
رنج مادران زندانیان سیاسی، كارگری و عقیدتی باعث شد تا كمیته پیگیری بازداشت‌های خودسرانه از مادر احسان منصوری بخواهد تا به ذكر گوشه‌هایی از اقدامات خانواده‌های سه دانشجوی امیركبیر در طول یك سال گذشته بپردازد.
اجازه دهید مجید به شیراز رفته تا مادرش را پس از یك سال ببیند
مادر احسان منصوری با اشاره به اینكه یك سال از بازداشت مجید توكلی، احمد قصابان و احسان منصوری سه دانشجوی دانشگاه امیركبیر می‌گذرد گفت كه بعد از آنكه دادستانی تهران با یك اقدام ظلمی را بر فرزندان ما روا داشت، دادگستری استان تهران ادعا كرد كه سعی می‌كند جلوی این ظلم را بگیرد.
او گفت كه روند رسیدگی به این پرونده خوب پیش رفت در نهایت دادگاه عمومی تهران رای به برائت این دانشجویان داد. او در ادامه گفت كه بر این اساس دادگاه عمومی ۸۰ میلیون تومان وثیقه برای فرزندانمان به دلیل محكومیت در دادگاه انقلاب صادر كرد كه متاسفانه از اجرای حكم جلوگیری كردند.
مادر احسان منصوری كه به تغییر روند رسیدگی به پرونده پس از صدور حكم برائت توسط دادگاه عمومی تهران اشاره می‌كرد گفت كه دادگستری استان تهران كه قول داده بود جلوی ظلم را می‌گیرد از این پس عقب نشست. او با بیان اینكه «نمی‌دانم ما فریب خوردیم یا آنها»، گفت كه یكی از معاونان دادگستری استان تهران گفته كه نمی‌دانید آن طرف چه خبر است، متاسفانه نمی‌گذارند.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تشكیل دادگاه تجدیدنظر در ۲۸ بهمن‌ماه سال گذشته گفت كه در دادگاه بدوی نماینده دادستان نتوانسته بود دفاع كند. در دادگاه تجدیدنظر هم نماینده دادستان حرفی نداشته است.
مادر احسان منصوری همچنین به تشكیل جلسه احتیاط پس از گذشت روزها از تشكیل دادگاه تجدیدنظر اشاره كرد؛ جلسه‌ای كه بدون حضور وكیل دانشجویان برگزار شده است.
تاجیك در پایان سخنان خود به نكته‌ای اشاره كرد: «من هفته‌ای یك بار فرزندم را از پشت شیشه می‌بینم اما مادر مجید توكلی به دلیل بیماری یك سال است كه فرزندش را ندیده است.»
از همین رو او گفت: حداقل اجازه دهید مجید به شیراز رفته و یك‌بار هم كه شده مادر خود را ببیند.
«تا كجا بار ظلم را بر فرزندان مظلوم‌مان تحمل كنیم»، پایان‌بخش سخنان این مادر بود. به این ترتیب عمادالدین باقی به نمایندگی از كمیته پیگیری بازداشت‌های خودسرانه و جمع حاضر «لوح سپاس از مادران» را به دلیل پیگیری و استقامت مادر منصوری به او تقدیم كرد.
قربانیان مضاعف
عمادالدین باقی كه آخرین ساعات مرخصی‌اش را می‌گذراند نتوانست نگرانی خود را از بازداشت دانشجویان و دیگر فعالان سیاسی پنهان كند. بنابراین او از زندانیان سیاسی و عقیدتی یاد كرد كه در میان آنها برخی قربانی مضاعف هستند.
منظور باقی زندانیانی بودند كه ناشناخته در شهرهای دورافتاده به دلیل ابراز عقیده و نظر و فعالیت سیاسی در زندان به‌سر می‌برند.
بر این اساس او گفت که برخي از زندانيان اين شانس را دارند که اگر از نظر حقوق انساني مورد ستم واقع مي شوند، دست کم مورد توجه مردم و رسانه ها قرار مي گيرند و افکار عمومي از آنها دفاع مي کند. اما زندانياني هم بوده اند که هم حقوقشان تضييع شده و هم کسي از حال و روز آنها با خبر نشده است و در واقع از دو سو قرباني شده اند. او با اشاره به برخی از شنیده‌هایش در زندان گفت: رنجی كه یك مادر می‌كشد بیشتر از رنجی است كه خود زندانی می‌كشد.
باقی در سخنان خود با تاكید بر اینكه دعوای ما فقط بر سر اجرای قانون است، گفت: در همه جای دنیا حكومت‌ها گریبان كسانی كه قانون را نقض می‌كنند، می‌گیرند اما در اینجا برعكس است. ما باید گریبان قدرتمندان را بگیریم كه چرا قانون را نقض می‌كنید.
به این ترتیب عمادالدین باقی كه در سه‌شنبه شب بیست و هفتم فروردین‌ماه و در پایان مرخصی استعلاجی خود به سوی زندان اوین در حركت بود خطاب به حاضران گفت: «دعوای ما دعوای قدرت نیست. ما می‌خواهیم به همین قوانین مصوب خودشان احترام بگذارند.»
منبع: ایران امروز
|